دو واژه محلّ نظر در شاهنامه

دو واژة محلّ نظر در شاهنامه

مقالة پیش رو تلاش دارد تا با در نظر گرفتن اصل ِ«ضبط دشوارتر، برتر است» (lectiodifficlilior)1 و نیز با در نظر گرفتن «ضبط اقدم نسخ» و بررسی «اختلاف نسخه‌ها» به توضیح و تشریح واژة «مری» که از واژگان مهجور شاهنامه است، بپردازد. به همین منظور، به بررسی ضبط‌های گوناگون بیتی که این واژه در آن به کار رفته است، پرداخته‌ایم، سپس از بین صورت‌های مختلف آن، با توجّه به مسائل نسخه‌شناسی و رویکردهای تحلیلی، واژ...

تلفّظ چند واژه در شاهنامه

تلفظ واژه ­ها در متون کهن فارسی، به دلیل فاصلۀ زمانی ما نسبت به آن متون و تغییرات و تحولاتی که در زبان فارسی اتفاق افتاده، همیشه مسأله­ انگیز بوده است. در این مقاله به تلفّظ چند واژه در شاهنامه پرداخته شده‌است که دربارۀ خوانش آنها توافقی میان اهل ادب وجود ندارد یا تصوّر رایج در مورد آنها نادرست است. برخی از این واژه‌ها در همۀ چاپ‌های شاهنامه به صورت نادرست حرکت‌گذاری شده‌اند و برخی در شماری از چا...

جستاری درباره واژه «نظر»

امروزه واژه نظر و هم‌خانواده های آن مانند نظرگاه، منظر و منظره با بسامد زیاد در زبان فارسی مورد استفاده قرار می‌گیرند. پس از انتخاب واژه منظر به عنوان برابر‌نهادِ واژه انگلیسی لنداسکیپ ( Landscape)پیگیری ریشه‌های زبان‌شناختی آن و کشف نسبت آن با واژه نِگر فار...

تصحیف واژه باختن در اغلب نسخه های خطی شاهنامه

وام واژه خدیو در شاهنامه فردوسی

واژه خدیو، از وام واژه های ایرانی شرقی، در زبان فارسی، با دو معنای «شاه، سرور» و «خداوند، خدای بزرگ و یکتا» آمده است. واژه خدیو همانند واژه های معادل آن در دیگر زبان های ایرانی از واژه یونانی /auto-krator/ aύτokράτωρ به معنای «خود توانا، خود نیرومند» گرته برداری شده است. این واژه یونانی و شکل های گرته برداری شده آن در زبان های ایرانی به حوزه مباحث سیاسی مربوط و به معنای «سرور و شاه» بوده است. ب...

زن، فرهنگ، دو واژه